Jedną z częstszych przyczyn zgonów Polsce, szczególnie w okresie wakacyjnym, są utonięcia. W takich sytuacjach największy wpływ na szanse uratowania życia i wyzdrowienia ma czas. Na ratunek musimy ruszać od razu i jak najszybciej, co znacząco wpływa na okres niedotlenienia organizmu poszkodowanego. Drugim najważniejszym aspektem, jest natychmiastowe podjęcie resuscytacji przez świadków zdarzenia. Szybkie podjęcie akcji ratunkowej (zmniejszenie czasu niedotlenienia) oraz szybkie podjęcie resuscytacji niesie w późniejszej opiece poresuscytacyjnej, dobre rokowania powrotu do zdrowia – szczególnie u pacjentów z zachowanym spontanicznym krążeniem.

Wbrew obiegowej opinii, nie jest to spektakularny „proces”, krzyki, machanie rękami i wołanie „pomocy, pomocy” Toniemy „po cichu” Machanie rękami, pryskanie wodą i krzyk podczas takich dramatycznych chwil można zobaczyć tylko w telewizji. W realnym życiu to naprawdę rzadkość. Jak to najczęściej wygląda:

Charakterystyczne objawy mogące wskazywać na osobę, która się topi, to między innymi:

Film promujący kampanię KWP w Olsztynie „Zobacz. Przeżyj”, której celem jest zwrócenie uwagi osób wypoczywających nad wodą na zagrożenia wynikające z ich zachowania, jak i otoczenia. Intencją organizatorów akcji jest doprowadzenie do poprawy letniego bezpieczeństwa, a przede wszystkim spadku liczby utonięć. Reżyserem filmu filmu jest Michał Bartoszewicz z firmy Auris Media Group. 

Tonięcie to proces skutkujący pierwotnym zatrzymaniem oddechu spowodowanym podtopieniem lub zanurzeniem w cieczy. Podtopienie to stan, w którym twarz poszkodowanego znajduje się pod powierzchnią wody(1). W obu przypadkach z uwagi na niedrożność dróg oddechowych dochodzi do niedoboru tlenu w tkankach i nieprawidłowego poziomu dwutlenku węgla we krwi.  Po podtopieniu, a przed wystąpieniem skurczu krtani, dochodzi do wstrzymania oddechu i wówczas poszkodowany połyka duże ilości cieczy. W czasie wstrzymania oddechu i trwania skurczu krtani rozwija się szereg niekorzystnych w organizmie procesów związanych z niedotlenieniem i wzrostem dwutlenku węgla w organizmie. W dalszym etapie u tonącego słabną odruchy i zaczyna on aspirować wodę do płuc. Czynność serca zwalnia i dochodzi do zatrzymania krążenia.

Najważniejszy w takiej sytuacji to bezpieczeństwo własne! Szczególnie musimy zadbać o bezpieczeństwo własne w sytuacji ratowania właśnie osób tonących. Rokrocznie wiele osób ginie przy próbach ratowania tonących. W sytuacji ratowania osoby tonącej zwykła umiejętność pływania może nie wystarczyć. Nie przeceniajmy zatem naszych możliwości.  Osoba tonąca walcząc o życie skorzysta dosłownie z każdej okazji, aby choć na chwilę wyjść ponad lustro wody. Podpływający nieprzeszkolony do tego ratownik, może zatem “stać się dla tonącego kołem ratunkowym”, “ostatnią deską ratunku” co w konsekwencji może być tragiczne w skutkach dla ratującego i ratowanego.

Pierwsza pomoc w podtopieniu. Jak pomóc tonącemu. Od lewej. Rzutka ratunkowa, koło ratunkowe, kamizelka ratunkowa.

Pierwsza pomoc w podtopieniu. Jak pomóc tonącemu. Rzutka ratunkowa YAK 25 metrów. Źródło: www.h2oshop.pl

1. Osoby będące świadkami zdarzenia nad akwenem wodnym powinny niezwłocznie zawiadomić służby ratownicze dzwoniąc na numer alarmowy 112. Warto również zainstalować na swoich smartfonach aplikację RATUNEK, (Google PLAY oraz App Store) za pośrednictwem, której uzyskamy bardzo szybką pomoc nad wodą, a ratownicy od razu nas zlokalizują.

2. Jeżeli nie narażamy na niebezpieczeństwo, możemy spróbować wyciągnięcia tonącego na brzeg.

3. Jeżeli poszkodowany znajduje się jeszcze w wodzie, jest w procesie holowania do brzegu, jesteśmy już na płyciźnie, blisko brzegu, i jest on nieprzytomny, już w tym momencie należy udrożnić mu drogi oddechowe. Jeśli nie oddycha, należy wykonywać na start 5 oddechów ratowniczych.

4. Po wyciągnięciu poszkodowanego na brzeg należy sprawdzić stan świadomości (czy jest przytomny, czy reaguje).

Przeczytaj: Poszkodowany, który potrzebuje naszej pomocy (potencjalnie) zakażony COVID-19?

Przeczytaj: Pierwsza pomoc, jak sprawdzić przytomność poszkodowanego

5. Jeżeli nie reaguje, udrażniamy drogi oddechowe odchylając głowę poszkodowanego ku tyłowi, a następnie sprawdzamy, czy oddycha. W tym celu kładziemy jedną rękę na czole, a drugą pod brodą poszkodowanego (rękoczyn czoło-żuchwa) i pochylamy się nad jego twarzą. Staramy się wyczuć, wysłuchać oddech, jednocześnie obserwujemy również klatkę piersiową (czy się porusza). Na sprawdzenie oddechu poświęcamy dokładnie 10 sekund.

Przeczytaj: Pierwsza pomoc, jak sprawdzić czy poszkodowany oddycha.

6. Musimy wyczuć/zaobserwować minimum 2 oddechy. Jeżeli poszkodowany nie oddycha (0 oddechów, 1 oddech, lub nie jesteśmy pewni oddechów) i w wodzie nie wykonywano oddechów ratunkowych, wykonujemy 5 oddechów na start, a następnie rozpoczynamy uciskanie klatki piersiowej 30 razy (na środku mostka kładziemy splecione obie dłonie i uciskamy nadgarstkami na głębokość 5-6 cm).

Przeczytaj: Pierwsza pomoc, jak wykonywać uciśnięcia klatki piersiowej.

7. Następnie wykonujemy 2 wdechy i powtarzamy 30 uciśnięć klatki piersiowej.

Przeczytaj: Pierwsza pomoc, jak wykonywać oddechy ratownicze.

Jeżeli nie mamy maseczki służącej do prowadzenia oddechu (np. pocket mask, CPR mask, maska ratownicza itd.), decyzja co do jego podjęcia u poszkodowanego jest indywidualna i należy do osoby ratującej. Pamiętajmy! Bezpieczeństwo własne to nasz priorytet. W takiej sytuacji możemy tylko i aż uciskać klatkę piersiową (uciskamy szybko i mocno).

8. Jeżeli jest dostępne AED (Automatyczny Defibrylator Zewnętrzny) należy go użyć i postępować zgodnie z instrukcjami wizualno-głosowymi wydawanymi przez urządzenie.

9. Resuscytację krążeniowo – oddechową prowadzimy do czasu przyjazdu służb ratunkowych i zmiany nas przez służby ratownicze.  

10. Pamiętaj aby dbać zawsze o termikę poszkodowanego. Osusz go w miarę możliwości i okryj, minimalizując utraty ciepła.

Przeczytaj: Pierwsza pomoc, resuscytacja krążeniowo-oddechowa.

Woda, która dostała się do płuc, nie jest przeszkodą w prowadzeniu wentylacji na wczesnym etapie akcji ratunkowej. Ma znaczenie tylko dla dalszej opieki, jeśli akcja ratunkowa się powiedzie. Woda wypita przez tonącego podczas prób ratowania stwarza nam już większe problemy podczas resuscytacji. Bierne przesunięcie treści pokarmowej z żołądka do przełyku występuje w 2/3 przypadków u osób, u których prowadzi się oddechy ratownicze i aż w 80% u poszkodowanych podczas uciśnięć klatki piersiowej(1). Jest to o tyle niebezpieczna sytuacja, że grozi trudnością w utrzymaniu drożności dróg oddechowych i stwarza duże niebezpieczeństwo zachłyśnięcia. Co zatem robimy? Obracamy poszkodowanego na bok z utrzymaniem głowy na boku, tak aby treść pokarmowa wylała się. Trzymając głowę podczas obracania chronimy kręgosłup szyjny, który mógł ulec uszkodzeniu.

Pierwsza pomoc w podtopieniu. Jak pomóc tonącemu. Źródło: dzienniklodzki.pl

Pierwsza pomoc w podtopieniu. Jak pomóc tonącemu. Źródło: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa.

Pierwsza pomoc w podtopieniu. Jak pomóc tonącemu. Źródło: Kampania informacyjna WOPR. Pomorze Zachodnie.

Pierwsza pomoc w podtopieniu. Jak pomóc tonącemu. WOPR. Źródło: www.sopot.pl

szkolenia z pierwszej pomocy Wrocław, szkolenia z pierwszej pomocy dla firm Wrocław, kursy z pierwszej pomocy dla firm we Wrocławiu, pierwsza pomoc szkolenia Wrocław, kursy z pierwszej pomocy dla rodziców Wrocław, zaawansowany kurs pierwszej pomocy Wrocław, podstawowy kurs pierwszej pomocy Wrocław Szkolenie z pierwszej pomocy dla pracowników Wrocław Kurs pierwszej pomocy dla pracowników Wrocław