Rany zawierające ciało obce mogą być mniej lub bardziej skomplikowane, w zależność od tego z czym mamy do czynienia, w jakiej syt. powstał uraz powodując obrażenia. Umówmy się – drzazga wbita z skórę z definicji będzie również ciałem obcym w ranie, ale nie będzie wymagać pilnych interwencji Szpitalnych Oddziałów Ratunkowych, czy Centrum Urazowego, za to pręt zbrojeniowy o długości 2 metrów, czy nóż w klatce piersiowej – zdecydowanie tak.

Ciało obce w ranie, czy rana zawierająca ciało obce z definicji jak i praktyki zawsze będzie większym wyzwaniem i w wyższym stopniu będzie bardziej niebezpieczna dla zdrowia a czasami życia niż rana bez ciała obcego. Zawsze też będzie niosła za sobą większe ryzyko zakażeń, większe trudności w dezynfekcji czy będzie też trudniejszą do opracowania niż „tradycyjna rana”.

Odpowiadając szybko na pytanie „co?” – dosłownie wszystko! Wszystko co jest w stanie naruszyć ciągłość skóry i niejako zaingerować w nasze działo stanowi potencjalne zagrożenie i wymaga interwencji czy to na poziomie pierwszej pomocy, czy dalszego opracowania chirurgicznego, czy działań w ramach medycyny ratunkowej, przedszpitalnej, szpitalnych oddziałów ratunkowych itp. Szczególnie niebezpiecznymi będą przedmioty, które bezpośrednio lub pośrednio oddziaływają na organy wewnętrzne człowieka.

Jeżeli chodzi o przedmioty mniej lub bardziej standardowe z pewnością do tych bardziej standardowych, które są ciałem obcym w ranie i znalazły się tam w wyniku wypadku należą; szkło, gwoździe, przedmioty na które np. następujemy czy np. elementy metalowe (odłamki) – np. pęknięta tarcza szlifierki. Niektóre powodują rany kłute (np. gwóźdź w podeszwie stopy), niektóre będą powodować rany cięte – np. szkło z pękniętej szklanki, które znajduje się w ranie wewnętrznej strony dłoni.

Oczywiście przedmiotów znajdujących się w ranach może być zdecydowanie więcej (rodzaje), wszystko zależy od okoliczności zdarzenia. Tak jak pisaliśmy wszystko co znajdzie się w człowieku (zostanie wbite w ciało) będziemy traktować jako ciało obce. Czy będzie to pręt zbrojeniowy, hak wędkarski, gałąź, element ogrodzenia, nóż, widelec, śrubokręt czy siekiera …

Generalna zasada brzmi: nie wyciągaj ciała obcego z rany! Zabezpiecz, zaopatrz i udaj się po pomoc lub wezwij pomoc do siebie. Ciała obce w ranie muszą w niej pozostać – zamykają światła naczyń krwionośnych, tym samym tamują samoistnie krwotoki lub krwawienia. Usunięcie ciała obcego z rany zainicjuje nam zatem krwotok lub krwawienie, a tego zdecydowanie nie chcemy. W ciała obce w ranie nie ingerujemy w żaden sposób, tj. nie zmieniamy w żaden sposób ich wektora położenia w ciele. Ingerencja w ciało obce w jakikolwiek sposób spowoduje wtórne obrażenia u poszkodowanego. Podsumowując nie zmieniamy głębokości ich położenia i kąta nachylenia.

Jeżeli mam taką możliwość i warunki na to pozwalają, ciało obce możemy postarać się ustabilizować za pomocą opatrunku stabilizacyjno-osłonowego. Dzięki takiej stabilizacji ciało obce nie będzie zmieniać wektorów położenia w żadnej z płaszczyzn, dodatkowo zabezpieczamy potencjalne krwawienia i krwotoki, które spowodowało ciało obce naruszając ciągłość skóry i dalsze głębsze struktury.

Najprostszą metodą stabilizacji ciała obcego będzie wykorzystanie dwóch zwiniętych rolek bandaża, które ulokujemy po obu stronach ciała obcego a całość zabezpieczymy owijając dookoła kolejnym (trzecim) bandażem elastycznym (fiksując) wcześniej ulokowane rolki stabilizujące. Oczywiście bandażujemy wszystko z pominięciem wystającego ciała obcego. W niektórych sytuacjach, kiedy będziemy mieli do czynienia z większymi przedmiotami możemy postarać się stabilizować je ręcznie lub w niektórych przypadkach nie robimy nic i tak będziemy oczekiwać na na pomoc.

Po zabezpieczeniu ciała obcego udajemy się po pomoc, jeżeli mamy taką możliwość lub jeżeli otrzymaliśmy takie instrukcje (operator nr alarmowego lub dyspozytor pogotowia). W innym przypadku będziemy oczekiwać na przyjazd zespołu ratownictwa lub innych służb ratunkowych np. straży. Po interwencji na poziomie medycznych czynności ratunkowych, w dalszym postępowaniu lekarz na SOR lub, chirurg na oddziale – zleci badania obrazowe np. RTG w celu oceny sytuacji i dalszego opracowania rany i postępowania. Ciało obce zostanie usunięte w znieczuleniu, rana zostanie odpowiednio opracowana, otrzymamy również niezbędne leki (jeśli istnieją wskazania – profilaktyka przeciwtężcowa).

Ciała obce w ranie w większości przypadku będą wymagać konsultacji i pomocy medycznej. W działaniach przed szpitalnych i przed medycznych na poziomie pierwszej pomocy w większości „standardowych” przypadków będziemy w stanie poradzić sobie w syt. kiedy mamy do czynienia z ciałem obcym. Kurs z pierwszej pomocy, który odbędziemy tym bardziej praktyczny kurs z pierwszej pomocy lub szkolenie z pierwszej pomocy dobrze nas przygotuje do jej udzielenia. Poniżej umieszczamy najważniejsze punkty, których bezwzględnie musimy się trzymać udzielając poszkodowanemu pomocy w w/w sytuacjach: