Pierwsza pomoc w oparzeniach.
Oparzenia, pierwsza pomoc.
Oparzenia. Czym są, jakie niosą skutki i jak udzielić pierwszej pomocy.
Oparzenia należą do jednej z najbardziej destrukcyjnych grup urazów. Ze względu na swoje szerokie oddziaływanie na organizm człowieka wynik leczenia i późniejszej rehabilitacji mogą być niepewne.
W Polsce co roku dochodzi do około 300 – 400 tysięcy oparzeń z czego 50 – 70% z nich dotyczy dzieci. Oparzenia są obciążone około 10% odsetkiem śmiertelności. Szybka i skutecznie udzielona pierwsza pomoc osobie poszkodowanej ma kluczowe znaczenie w dalszym leczeniu i znacząco wpływa na polepszenie rokowań w związku z obrażeniami, które powodują oparzenia.
Aktualizacja (11.2021) do wpisu: Zastosowanie foli spożywczej w oparzeniach jako opatrunku osłonowego. Wytyczne ERC 2021.
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniach. Oparzenie I stopnia na całej długości przedramienia. Zabezpieczone za pomocą hydrożelowego opatrunku ratunkowe żelowego BurnTec – KIKGEL oraz elastycznej siatki opatrunkowej Codofix – Matopat (TZMO). Źródło: GOTOWI DO RATOWANIA, szkolenia z pierwszej pomocy, kurs pierwszej pomocy – materiały własne.
Oparzenia, pierwsza pomoc.
Czym jest oparzenie?
To nic innego jak skutek urazu do jakiego dochodzi w wyniku działania energii. Może to być wysoka temperatura, prąd lub np. substancja chemiczna. W związku z typami energii powodujących oparzenia, dzielimy je zatem na oparzenia termiczne, do których dochodzi najczęściej, chemiczne oraz elektryczne. Temperatura powyżej 44°C wywołuje miejscowe uszkodzenie komórek skóry. W temperaturze powyżej 51°C destrukcji ulega naskórek, natomiast w temperaturze przekraczającej 70°C wystarcza kilka sekund, aby nastąpiło całkowite zniszczenie skóry. Wysoka temperatura powoduje tzw. ścinanie się białka, martwicę oraz przekrwienie. Ciężkość samego oparzenia zależy zatem od następujących czynników:
Oparzenia, pierwsza pomoc.
Podział oparzeń ze względu na głębokość.
Ze względu na głębokość obrażeń, oparzenia dzieli się na powierzchowne, o pośredniej głębokości oraz głębokie.
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniach? Oparzenie II stopnia spowodowane oblaniem stopy wrzątkiem. Źródło: verywellhealth.com
Oparzenie powierzchowne obejmuje uszkodzenie samego naskórka, rana cechuje się wystąpieniem rumienia (zaczerwienienie), jest bolesna, goi się około tygodnia i ostatecznie nie pozostawia większych śladów. Oparzenia powierzchowne w pierwszych dniach po urazie mogą powodować dolegliwości bólowe. Z reguły takie oparzenia nie wymagają leczenia w ośrodku specjalistycznym. Na tego typu obrażenia możemy również stosować preparaty takie jak: Panthenol, Bepanthen, oraz jałowe opatrunki osłonowe jeżeli takowe są potrzebne. Doskonale sprawdzają się również opatrunki hydrożelowe, który przynoszą ulgę, przyspieszają regenerację oraz stanowią opatrunek osłonowy.
Oparzenia pośrednie obejmują naskórek i część grubości skóry właściwej, powodują powstanie surowiczych pęcherzy, zaczerwienienia oraz są bolesne. Tego typu oparzenia goją się około 2–3 tygodni a prawidłowo leczone nie powinny również pozostawiać blizn.
Oparzenie głębokie obejmuje pełną grubość skóry właściwej. Skóra jest biała, twarda tzw. „woskowa” lub brunatna i na skutek uszkodzenia nerwów czuciowych poszkodowany nie odczuwa bólu. Takie oparzenie goi się od kilku tygodni do kilku miesięcy. Pozostawia trwałe blizny, prowadzi do powstania przykurczy, które wymagają leczenia operacyjnego i rehabilitacji. Leczenie oparzenia głębokiego wymaga ingerencji chirurgicznej oraz długotrwałej rehabilitacji.
Najgłębsze oparzenia charakteryzują się uszkodzeniem pełnej głębokości skóry oraz sąsiadujących tkanek lub narządów. Oparzona okolica ciała jest zwęglona, wymaga usunięcia chirurgicznego i przeszczepów skóry.
Oparzenia, pierwsza pomoc.
Kwalifikacja oparzeń według skali czterostopniowej.
STOPIEŃ OPARZENIA | GŁĘBOKOŚĆ | OBJAWY |
I | powierzchowne | rumień, silny ból |
II | pośrednia grubość | pęcherze, silny ból |
III | pełna grubość | twarda, woskowa skóra, brak objawów bólowych na skutek uszkodzenia nerwów skórnych |
IV | głębsze struktury | zwęglenie, martwica tkanek (np. ścięgien, kości) |
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniach? Podział oparzeń ze względu na głębokość i stopień oparzenia. Infografika – oparzenie I stopnia, II, III i IV. Źródło: GOTOWI DO RATOWANIA, szkolenia z pierwszej pomocy, kurs pierwszej pomocy – materiały własne.
Oparzenia, pierwsza pomoc.
Procent powierzchni ciała w oparzeniach. Jak bardzo oparzenia są niebezpieczne?
Stosowana przy oparzeniach reguła dziewiątek polega na podziale powierzchni skóry na rejony odpowiadające 9% oraz wielokrotności tej cyfry. Wartość tę ma głowa osoby dorosłej, małe części lewego i prawego ramienia oraz górna i dolna część tułowia. Natomiast lewa i prawa noga odpowiadają po 18%, a genitalia 1%. Regułę piątek stosuje się u niemowląt i dzieci. Wówczas powierzchnię skóry dziecka dzieli się na obszary, które odpowiadają 5% oraz wielokrotności tej wartości.
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniach? Ocena skali obrażeń w oparzeniach. Reguła dziewiątek i reguła piątek stosowana do oceny wielkości oparzeń u osób dorosłych i dzieci. Źródło: GOTOWI DO RATOWANIA, szkolenia z pierwszej pomocy, kurs pierwszej pomocy – materiały własne.
Oparzenia rozrzucone po całym obszarze ciała mierzone są według reguły dłoni. Jak przyjęło się, powierzchnia dłoni poszkodowanego, mierzona bez palców i kciuka stanowi 1% całkowitej powierzchni ciała.
We względu na skalę obrażeń spowodowanych oparzeniami wskazaniami do hospitalizacji będzie dowolne oparzenie u dziecka, rozległe oparzenie I stopnia, oparzenie II stopnia obejmujące powyżej 10% całkowitej powierzchni ciała, wszystkie oparzenia III stopnia oraz wszystkie oparzenia w obrębie twarzy, krocza, dłoni, stóp, dużych stawów oraz dróg oddechowych. Rozległość oparzeń II stopnia i wskazania do hospitalizacji:
wskazania do hospitalizacji, oparzenia III stopnia:
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniach? Oparzenie II stopnia spowodowane (od lewej) gorącym olejem (frytura) oraz parą wodną. Źródło: verywellhealth.com
Oparzenia, pierwsza pomoc.
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniu?
W działaniach pierwszo-pomocowych najczęściej będziemy mieli do czynienia z oparzeniami termicznymi, wynikającymi z działania wysokich temperatur, np. na skutek oblania się przez poszkodowanego gorącym płynem. W takich sytuacjach najlepszym działaniem jest miejscowe chłodzenie skóry za pomocą chłodnej (letniej) bieżącej wody przez minimum 15-20 minut oraz późniejsze zabezpieczenie poparzonego obszaru za pomocą sterylnego opatrunku lub opatrunku żelowego.
Generalną i jedną z ważniejszych zasad w postępowaniu z osobami, które uległy oparzeniom tego (I i II stopień) typu jest jak najszybsze usunięcie odzieży (jeżeli mamy taką możliwość, delikatnie zdejmujemy ubranie z miejsca oparzenia, najlepiej rozcinając je nożyczkami) a przede wszystkim zdjęcie biżuterii (zegarki, pierścionki itp.) z oparzonych kończyn, ponieważ na skutek urazu dochodzi do szybko narastającego obrzęku.
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniach? Zastosowanie folii spożywczej jako opatrunku na oparzenie. Źródło: ERC/PRC Wytyczne i rekomendacje 2021 https://www.prc.krakow.pl/wytyczne2021/rozdz8.pdf
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniach? Oparzenie II stopnia spowodowane (od lewej) wrzątkiem oraz parafiną. Źródło: verywellhealth.com
Udzielając pierwszej pomocy oparzonemu, zawsze w pierwszej kolejności pamiętamy o własnym bezpieczeństwie oraz o bezpieczeństwie świadków zdarzenia. Należy zatem odciąć wszystkie źródła energii, które potencjalnie powodują oparzenia i zaopatrywać poszkodowanego w bezpiecznym miejscu.
Pierwsza pomoc u poszkodowanego oparzonego ma duży wpływ na rokowanie i przebieg leczenia. Szczególnie chłodzenie rany oparzonej w pierwszych kilkunastu minutach (minimum 15 – 20) po urazie decyduje o dalszym gojeniu. W powierzchniowych oparzeniach pierwszego i drugiego stopnia na skutek chłodzenia wodą zmniejsza się energia cieplna okolicy oparzonej, co zabezpiecza ranę przed pogłębieniem.
Należy pamiętać, iż w przypadku miejscowego chłodzenia bieżącą wodą jej temperatura nie może być zbyt niska. Woda musi być po prostu chłodna (letnia, nie zimna, nie lodowata). Nie stosujemy również okładów z lodu. W kolejnym etapie przynoszenia ulgi poszkodowanemu, który uległ oparzeniom doskonale sprawdzają się opatrunki żelowe. Opatrunki takie można również stosować w oparzeniach II i III stopnia oraz w miejscach, gdzie ciężko będzie nam chłodzić skórę poszkodowanego np. na twarzy. Opatrunki żelowe dedykowane na oparzenia są opatrunkami jałowymi, świetnie zabezpieczającymi rany oparzeniowe i przyspieszają leczenie. Są doskonałą alternatywą dla opatrunków osłonowych zbudowanych ze sterylnych gaz.
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniach. Hydrożelowe opatrunki ratunkowe BurnTec – KIKGEL. Źródło: https://kikgel.com.pl/produkty/burntec/
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniach. Oparzenie I stopnia na całej długości przedramienia. Zabezpieczone za pomocą hydrożelowego opatrunku ratunkowe żelowego BurnTec – KIKGEL. Źródło: GOTOWI DO RATOWANIA, szkolenia z pierwszej pomocy, kurs pierwszej pomocy – materiały własne.
Jak udzielić pierwszej pomocy w oparzeniach. Opatrunki hydrożelowe Aqua-Gel® KIKGEL. Źródło: https://kikgel.com.pl/produkty/aqua-gel/
W przypadku oparzeń II i bezwzględnie III stopnia lub w przypadku oparzeń u dzieci (niezależnie od stopnia oparzenia) udajemy się na SOR lub wzywamy Zespół Ratownictwa. Pamiętamy, aby stale monitorować stan poszkodowanego, w razie utraty przytomności oceniamy oddech, w razie braku oddechu lub nieprawidłowym oddechu rozpoczynamy resuscytację krążeniowo-oddechową. Poszkodowanemu, który uległ oparzeniom zapewniamy również komfort termiczny, chronimy go przed urazami wtórnymi. Oceny stanu poszkodowanego dokonujemy zgodnie z algorytmami AVPU (świadomość/przytomność), ABC (drożność dróg oddechowych, oddech, krążenie … i dalej: krwotoki/urazy), SAMPLE (wywiad z poszkodowanym i/lub świadkami zdarzenia).
W żadnym wypadku nie możemy odrywać przylgniętej do rany odzieży, przekłuwać pęcherzy, pozostawiać poszkodowanego bez nadzoru. Na rany oparzeniowe nie stosujemy żadnych maści, kosmetyków, alkoholi oraz produktów spożywczych! Stosujemy jedynie dedykowane opatrunku żelowe lub jałowe opatrunki osłonowe.
Przeczytaj: Schemat oceny stanu świadomości poszkodowanego AVPU
Przeczytaj: Schemat oceny poszkodowanego ABCDE
Przeczytaj: Schemat oceny poszkodowanego, wywiad SAMPLE
Przeczytaj: Resuscytacja krążeniowo-oddechowa
Przeczytaj: Jak udzielić pierwszej pomoc w dobie COVID-19
Oparzenia, pierwsza pomoc.
Oparzenia chemiczne.
Źródłami oparzenia chemicznego są zazwyczaj kwasy i zasady. Środki parząco-żrące niszczą skórę, błony śluzowe a nawet leżące pod nimi głębsze tkanki. W zależności od rodzaju substancji, jej stężenia i czasu działania uszkodzenia różnią się zarówno pod kątem głębokości oraz wielkości.
W sytuacji oparzenia substancją chemiczną należy natychmiast dokładnie usunąć szkodliwą substancję spłukując ją dużą ilością chłodnej (letniej) wody. Jeżeli pojawiły się pęcherze, nie należy ich przekłuwać. W przypadku oparzenia wapnem niegaszonym, najpierw należy mechanicznie usunąć wapno i dopiero wtedy spłukać jego resztki. Wówczas na oparzone miejsce należy założyć jałowy opatrunek.
Przy oparzeniu oka należy przepłukać je wodą, przez ok. 20 – 30 minut i co szczególnie istotne, poszkodowany musi poruszać gałką oczną we wszystkich kierunkach. Przy oparzeniu przełyku nie wolno prowokować wymiotów.
Po udzieleniu pierwszej pomocy należy starać się zabezpieczyć resztki substancji żrącej (jeżeli mamy taką możliwość) lub zebrać informacje o substancjach (butelki, opakowania itp.) Te informacje przekażemy Zespołowi Ratownictwa Medycznego, innym służbom ratunkowym lub lekarzowi na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym.
Oparzenia, pierwsza pomoc.
Pierwsza pomoc osobie poparzonej substancją chemiczną?
Wirtualna kawa dla ratownika? Czemu nie!
Naszego ratowniczego bloga tworzymy z ogromną pasją i zaangażowaniem, wkładamy w nasze materiały dużo pracy starając się, by były one rzetelne. Co najważniejsze, abyś dzięki temu co właśnie czytasz wiedział lub wiedziała, jak udzielić pierwszej pomocy drugiej osobie, kiedy zajdzie taka potrzeba.
Jeśli chcesz, możesz w zamian podarować nam wirtualną kawę.
Będzie nam bardzo miło. Dziękujemy!
Oparzenia, pierwsza pomoc.
Oparzenia elektryczne.
Do oparzenia elektrycznego może dojść na skutek działania prądu niskonapięciowego, wysokonapięciowego lub łuku elektrycznego. Obrażenia prądem mogą być przyczyną zmian miejscowych – martwicy skóry lub głębszych struktur oraz ogólnoustrojowych – na skutek zaburzeń rytmu serca może dojść do zgonu.
Oparzenie prądem występującym w domu, o niskim, przemiennym napięciu 230V powoduje powierzchowne urazy skóry i najczęściej niegroźne zaburzenia neurologiczne. Charakterystyczne dla działania prądu elektrycznego o wysokim napięciu są: widoczne na ciele miejsce wejścia i wyjścia w postaci martwicy skóry oraz ciężkie obrażenia ogólnoustrojowe.
Prąd stały o wysokim napięciu może również wywołać silny skurcz mięśni i spowodować odrzucenie porażonego od źródła prądu, wskutek czego u około 15% ofiar ciężkich oparzeń współistnieją obrażenia wielonarządowe.
Oparzenia, pierwsza pomoc.
Jak udzielić pierwszej pomocy osobie, która uległa oparzeniu elektrycznemu?
Przed udzieleniem pierwszej pomocy porażonemu przede wszystkim trzeba odciąć źródło prądu, następnie ocenić stan ogólny i przystąpić do czynności resuscytacyjnych. W warunkach domowych odcięcie źródła prądu będzie polegać na wyjęciu wtyczki z kontaktu lub wyłączeniu bezpieczników. Jeśli nie mamy pewności, czy poszkodowany ma kontakt ze źródłem prądu, wówczas należy go odsunąć w bezpieczne miejsce przy użyciu izolatorów (np. kijem od miotły). Generalna zasada brzmi – bezpieczeństwo ratownika przede wszystkim, zatem poszkodowanego nie wolno bezpośrednio dotykać do czasu, kiedy nie jesteśmy pewni w 100% że nie jest on dalej pod wpływem energii elektrycznej.
W dalszych etapach udzielania pierwszej pomocy oceniamy stan ogólny poszkodowanego, oceniamy oddech, wzywamy pomoc. Postępujemy zgodnie z algorytmami AVPU (ocena przytomności), ABC (drożność dróg oddechowych, oddech, krążenie/urazy/krwotoki). W przypadku braku lub nieprawidłowości w oddechu przechodzimy do czynności resuscytacyjnych. Jeżeli dostępny jest automatyczny defibrylator zewnętrzny (AED), włączamy urządzenie i postępujemy zgodnie z instrukcjami wizualno-głosowymi.
Należy pamiętać aby również zdjąć (o ile mamy taką możliwość) z poszkodowanego tlące się ubranie oraz biżuterię, a rany zabezpieczyć jałowym opatrunkiem. U porażonych prądem nie zaleca się stosowania standardowych dla oparzeń termicznych procedur polegających na chłodzeniu ran. Najlepiej zabezpieczyć rany jałowym opatrunkiem osłonowym lub opatrunkiem hydrożelowym.
Przeczytaj: Jak udrożnić drogi oddechowe poszkodowanego?
Przeczytaj: Pierwsza pomoc jak ocenić oddech u poszkodowanego?
Przeczytaj: AED czyli automatyczny defibrylator zewnętrzny
Przeczytaj: Ocena przytomności poszkodowanego w pierwszej pomocy
Przeczytaj: Pierwsza pomoc – nagłe zatrzymanie krążenia
Wirtualna kawa dla ratownika? Czemu nie!
Naszego ratowniczego bloga tworzymy z ogromną pasją i zaangażowaniem, wkładamy w nasze materiały dużo pracy starając się, by były one rzetelne. Co najważniejsze, abyś dzięki temu co właśnie czytasz wiedział lub wiedziała, jak udzielić pierwszej pomocy drugiej osobie, kiedy zajdzie taka potrzeba.
Jeśli chcesz, możesz w zamian podarować nam wirtualną kawę.
Będzie nam bardzo miło. Dziękujemy!
Z ratowniczymi pozdrowieniami,
GOTOWI DO RATOWANIA
Źródła:
https://nagle.mp.pl/chirurgia/118094,oparzenia-pierwsza-pomoc-i-leczenie-oparzen-termicznych
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.III.23.19.1.
https://www.mp.pl/pacjent/pierwsza_pomoc/165227,oparzenia
ABC Oparzeń, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2013, wyd.1 Autorzy: Shehan Hettiaratchy, Remo Papini, Peter Dziewulski
https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/26932/GLABA_Oparzenia_postepowanie_ratownika_medycznego_2019.pdf?sequence=4&isAllowed=y
https://www.verywellhealth.com/examples-of-second-degree-burns-1298346
http://burnssurgery.blogspot.com/2012/05/electrical-contact-and-flash-burns-face.html
Blog o pierwszej pomocy i ratownictwie.
https://www.gotowidoratowania.pl/blog-gotowych-do-ratowania/
Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u osób dorosłych, pierwsza pomoc
https://www.gotowidoratowania.pl/resuscytacja-krazeniowo-ddechowa-osoba-dorosla/
Nagłe zatrzymanie krążenia, jak udzielić pierwszej pomocy?
https://www.gotowidoratowania.pl/nzk-nagle-zatrzymanie-krazenia/
Ocena stanu poszkodowanego w pierwszej pomocy.
https://www.gotowidoratowania.pl/abcde-ocena-stanu-poszkodowanego-w-pierwszej-pomocy/
Wywiad SAMPLE, jak przeprowadzić wywiad z poszkodowanym?
https://www.gotowidoratowania.pl/wywiad-sample-pierwsza-pomoc/
szkolenia z pierwszej pomocy Wrocław, szkolenia z pierwszej pomocy dla firm Wrocław, kursy z pierwszej pomocy dla firm we Wrocławiu, pierwsza pomoc szkolenia Wrocław, kursy z pierwszej pomocy dla rodziców Wrocław, zaawansowany kurs pierwszej pomocy Wrocław, podstawowy kurs pierwszej pomocy Wrocław Szkolenie z pierwszej pomocy dla pracowników Wrocław Kurs pierwszej pomocy dla pracowników Wrocław