Krwotok tętniczy charakteryzuje się tym, że krew najczęściej jest bardziej utlenowana, stąd jej “jasno-czerwony” kolor w krwotoku tętniczym. Ale nie może być to dla nas żadnym wyznacznikiem. Stopień utlenowania krwi może być naprawdę różny i zależny od wielu czynników, zatem “kolor jasno-czerwony” to pojęcie względne. Krwotok tętniczy może też objawiać się swego rodzaju „pulsacją” zgodnie z rytmem pracy naszego serca czyli zgodnie z falą naszego tętna. Może, ale nie musi. Mniejsze tętnice, kiedy zostaną uszkodzone nie dają takich efektów. Zaś duże – np. udowa – jak najbardziej tak.

Krwotok żylny jest nieco spokojniejszy i łagodniejszy. Łagodniejszy w tym sensie że nie jest tak gwałtowny a bardziej jednostajny. Przyjęło się w tym podziale mówić że krew jest nieco ciemniejsza, mniej utlenowana niż ta tętnicza. Tak naprawdę w pierwszej pomocy w przypadku krwotoku – “kolor krwi” – nie ma znaczenia ponieważ najważniejsze co trzeba zrobić to jak najszybciej i jak najskuteczniej ZATAMOWAĆ KRWOTOK!

Następnym etapem jest utworzenie opatrunku uciskowego. Opatrunek taki składa się z kilku warstw wcześniej nałożonej gazy jałowej. Do tego dokładamy np. rolkę nierozwiniętego bandaża – tak aby wywierała ona ucisk w miejscu krwotoku i całość owijamy bandażem elastycznym. Cały czas uciskamy opatrunek ręką – przez kilka minut, ponieważ celem każdego opatrunku w przypadku krwotoku/krwawienia jest WYTWORZENIE SIĘ SKRZEPU.

Jeżeli opatrunek nadal przekrwawia. Dokładamy kolejne warstwy gazy, bandaży itd. Nigdy nie wymieniamy i nie zdejmujemy wcześniej nałożonych warstw opatrunku – zawsze dokładamy! Jeżeli mamy taką możliwość i środki – stabilizujemy (unieruchamiamy) kończynę z założonym wcześniej opatrunkiem. Zmniejszamy wtedy dolegliwości bólowe oraz w pewnym stopniu samo krwawienie. Również jeżeli mamy taką możliwość możemy unieść kończynę co zmniejszy dopływ krwi do rany. Robimy to tylko w przypadku kiedy poszkodowany nie odczuwa bólu i kiedy mamy taką możliwość. Jeżeli np. ręka jest złamana (złamanie otwarte), zatamowaliśmy krwotok, ustabilizowaliśmy kończynę – rezygnujemy z jej uniesienia (elewacji).

1. Oceń bezpieczeństwo.
2. Zadbaj o ochronę osobistą – rękawiczki to podstawa! najlepiej dwie pary.
3. Traktuj każdego poszkodowanego jako potencjalnie zakaźnego (wirusowe zapalanie wątroby typu B, C, AIDS, COVID-19 itd.).
4. Oceń miejsce zdarzenia, liczbę poszkodowanych, stan.
5. Oceń mechanizm urazu czyli przyczynę obrażeń.
6. Podchodząc do poszkodowanego oceń stan świadomości, wiek, płeć, pozycję w jakiej jest, zniekształcenia kończyn, widoczne krwotoki/krwawienia, wygląd skóry, aktywność ruchową poszkodowanego.
7. Zorganizuj pomoc.
8. Zlokalizuj krwotok.
9. Zatamuj krwotok.
10. Wezwij pomoc 999/112.
11. Zastosuj (ewentualnie) pozycję przeciwwstrząsową, aby zwiększyć dopływ natelnowanej krwi do mózgu.
    Pozycja przeciwwstrząsowa to uniesienie nóg poszkodowanego na około 30 cm. od podłoża do góry. Daje możliwy i chwilowy stan poprawy parametrów życiowych poszkodowanego. Nie jest rutynową pozycją, ale jeżeli mamy taką możliwość możemy ją zastosować. Nie stosujemy jej oczywiście w przypadku poszkodowanego urazowego, z urazami np. kończyn dolnych. Stosujemy ją po wykonanych interwencjach.
12. Zapewnij poszkodowanemu komfort termiczny! Okryj poszkodowanego wielowarstwowo, skorzystaj z ubrań, kocy itd. Srebrno złota folia NRC nie wystarczy! Powinna być ostatnią z wielu warstw, które okrywają
    poszkodowanego.
13. Monitoruj poszkodowanego – świadomość, oddech, krwotoki, stan ogólny.
14. Wspieraj poszkodowanego – wsparcie psychiczne.
15. Oczekuj na Zespół Ratownictwa Medycznego bądź inne służby ratunkowe.

Opaska uciskowa powoduje jednoczesne “przyciśnięcie” mięśni, żył, tętnic do kości i wzajemnie do siebie, co powoduje zamknięcie światła naczyń, którymi transportowana jest krew. Nacisk opaski jest równomierny po całym obwodzie kończyny. A więc dociska i zamyka naczynia praktycznie z każdej strony. Skutkuje to całkowitym lub prawie całkowitym brakiem dopływu krwi do części kończy znajdującej się poniżej opaski.

Opaska uciskowa – staza C-A-T. Od lewej. 1. Staza założona w rzucie kości ramiennej. 2. Krępulec zakręcony maksymalnie. 3. Krępulec założony do blokady. 4. Opaska zapięta ciasno na rzep, zapięta taśma z miejscem na wpisanie czasu założenia opaski. Źródło: www.gotowidoratowania.pl materiały własne GOTOWI DO RATOWANIA – szkolenia z pierwszej pomocy Wrocław, kursy pierwszej pomocy.

Gdzie zakładamy opaskę uciskową? Jeżeli jesteśmy w stanie zidentyfikować miejsce krwotoku, opaskę zakładamy około 5 – 7 cm powyżej miejsca krwawienia. Jeżeli nie jesteśmy w stanie zidentyfikować miejsca krwawienia (np. rozległe zmiażdżenie), lub jesteśmy w syt. bezpośredniego zagrożenia – opaskę zakładamy na proksymalnej części kończyn (kierunek – ku przyczepowi kończyny) – zgodnie z zasadą “wysoko i ciasno”. W przypadku kończyn dolnych będą to uda (jak najwyżej, blisko pachwin), w przypadku kończyn górnych będą to ramiona (jak najwyżej, blisko dołów pachowych). Opaski uciskowej nie zakładamy oczywiście na stawach – zawsze powyżej.

1. Opaska musi być założona ciasno, tak abyśmy nie mogli włożyć pod nią trzech naszych palców
2. Opaska uciskowa to również rodzaj opatrunku – raz założonej nie zdejmujemy i nie przemieszczamy (robią te ewentualnie zespoły ratownictwa lub lekarze na SOR)
3. Założonej opaski nie zakrywamy – musi być widoczna
4. Zawsze oznaczamy czas założenia opaski – czy to na niej czy to na ciele poszkodowanego w widocznym miejscu (data. godzina, opisujemy czy opaska znajduje się na prawej czy lewej stronie poszkodowanego)
5. Jeżeli mimo założenia opaski uciskowej krwotok nie ustępuje, zakładamy kolejną powyżej pierwszej.
6. Optymalny czas zastosowanej opaski wynosi 2h.
7. Budując opaskę improwizowaną pamiętajmy że jej optymalna szerokość to około 3-4 cm. Nie sprawdzą się i nie będą skuteczne a wręcz niebezpieczne; sznurki, linki cienkie paski itd. Najlepiej zbudować improwizowaną opaskę z chusty trójkątnej dostępnej w każdej apteczce, do budowy krępulca wykorzystać duże nożyczki. Opaskę improwizowaną budujemy w ostateczności. Niestety ich skuteczność może być mała i tego typu rozwiązania są często zawodne.

Staza taktyczna zaciskowa C-A-T (COMBAT APLICATION TORNIQUET) North American Rescue. (w centrum) Dodatkowe elementy widoczne na zdjęciu – pisak Sharpie (notowanie godziny założenia opaski oraz innych funkcji życiowych), gaza skompresowana – służąca do “upakowania” rany, opatrunek okluzyjny na rany klatki piersiowej.  Źródło: www.gotowidoratowania.pl materiały własne GOTOWI DO RATOWANIA – szkolenia z pierwszej pomocy Wrocław, kursy pierwszej pomocy.

Opatrunki osobiste czyli indywidualne to gotowe zestawy do opatrywania miejsc mocno krwawiących. Najczęściej składają się z wysoko chłonnych tamponów połączonych z bandażem mocującym. Tampony chłonne wykonane są z warstwy chłonnej oraz warstwy zewnętrznej w postaci gazy bawełnianej. Opatrunki występują z jednym lub dwoma tamponami z czego jeden najczęściej jest przesuwny.

Opatrunki osobiste początkowo były wyprodukowane na potrzeby wojska, aby w sytuacjach taktycznych umożliwić szybkie opatrywanie rannych żołnierzy na polu walki. Przeznaczone do opatrywania ran i urazów, szczególnie ran postrzałowych wlotowych jak i wylotowych. Ze względu na praktyczne zastosowanie znalazły szybko swoje miejsce w ratownictwie cywilnym. Są obecne praktycznie w każdej apteczce pierwszej pomocy.

Stosowany do opatrywania ran przelotowych, czy postrzałowych oraz do tamowania ran silnie krwawiących. Składa się z dwóch tamponów wato-gazowych o wymiarach 13,5cm x 10cm oraz bandaża nieelastycznego o wymiarach 10cm x 4 m. Jeden z tamponów jest na stałe przymocowany do bandaża, drugi posiada możliwość przesuwania wzdłuż bandaża.

Jałowe opatrunki indywidualne włókninowe typu „W” Zostały wykonane z dwóch chłonnych tamponów włókninowych. Duży o wymiarach 15cm x 12cm, mały 13,5cm x 10cm. Posiadają bandaż elastyczny tkany o wymiarach 10cm x 4m. Opatrunek duży posiada arkusz folii poliuretanowej (umieszczony luzem w opatrunku). Jeden z tamponów zamocowany jest do bandaża w sposób trwały, natomiast drugi (barierowy) posiada możliwość przesuwania wzdłuż opaski. Opatrunki są wodoodporne (opakowania)

Pierwsza pomoc w krwotoku. Materiały opatrunkowe. Opatrunki osobiste. Od lewej (góra i dół) opatrunki indywidualne wodoszczelne typ W, duży i mały. Strona prawa (góra i dół) opatrunki Olaes MOdular 4″ i 6″ Źródło: www.gotowidoratowania.pl materiały własne GOTOWI DO RATOWANIA – szkolenia z pierwszej pomocy Wrocław, kursy pierwszej pomocy.

Opatrunek OLAES jest rozwiązaniem typu wszystko w jednym tzn. można użyć go w przypadku różnych typów zranień. OLAES posiada możliwość wyjęcia kompresu z wyjałowionej gęstej gazy o nieregularnej strukturze i za jej pośrednictwem uzyskania bezpośredniego ucisku w miejscu krwawienia. Za pomocą gazy możemy usuwać również ciała obce z rany i jej okolic. Bandaż elastyczny opatrunku posiada rozmieszczone poprzecznie taśmy typu rzep uniemożliwiające przypadkowe rozwinięcie się bandaża w czasie jego stosowania. Wewnątrz opatrunku znajduje również plastikowa folia, która służy jako opatrunek okluzyjny na rany postrzałowe klatki piersiowej. Charakterystycznym rozwiązaniem dla opatrunku OLAES jest plastikowa miseczka, która stanowi punkt docisku opatrunku do miejsca krwawienia.

Pierwsza pomoc w krwotoku. Materiały opatrunkowe. Opatrunki osobiste. Opatrunek indywidualny Olaes Modular 4″ i 6″ Rozmiar opatrunku 6” 15 x 15 cm, rozmiar bandaża 6” 15 x 120 cm Rozmiar opatrunku 4” 10 x 15 cm, rozmiar bandaża 6” 10 x 120 cm

Pierwsza pomoc w krwotoku. Materiały opatrunkowe. Opatrunki osobiste. Opatrunek typ izraelski.

Amputacje najczęściej powodowane są wypadkiem przy pracy np. z urządzeniami tnącymi. Często występują również w wypadkach komunikacyjnych.  Każda część naszego ciała może ulec urazowi amputacyjnemu. W momencie zadziałania urazu, który doprowadza do amputacji, dochodzi do przerwania ciągłości tkanek: skóry, mięśni, kości, naczyń krwionośnych, nerwów oraz oddzieleniu całkowitemu lub częściowemu. Współczesna chirurgia pozwala w wielu wypadkach na przyszycie (reimplantację) odciętego fragmentu i w znacznym stopniu na przywrócenie jego funkcji.

Co robimy zatem robimy w takich przypadkach? Priorytetem jest oczywiście zatamowanie krwotoku opisanymi wcześniej metodami. Kiedy sytuacja zostanie opanowana, krwotok ustaje i oczekujemy na przybycie służb ratunkowych, możemy zająć się amputantem – o ile mamy możliwości i środki. Zabezpieczamy odcięty fragment kończyny, umieszczając ją w czystym, szczelnym pojemniku (np. worek foliowy). Następnie staramy się umieścić pojemnik w wodzie z lodem w celu schłodzenia amputowanej części kończyny. Jeżeli nie mamy możliwości zabezpieczenia amputantu w w/w sposób – owijamy go po prostu jałową gazą. Pamiętajmy jednak że priorytetem jest ratowanie życia i zdrowia poszkodowanego – najpierw tamujemy krwotoki. 

Pierwsza pomoc w krwotoku. Szkolenie z pierwszej pomocy. Ćwiczenia – tamowanie rozległego krwotoku w przypadku amputacji urazowej palców dłoni. Źródło: www.gotowidoratowania.pl materiały własne GOTOWI DO RATOWANIA – szkolenia z pierwszej pomocy Wrocław, kursy pierwszej pomocy.