Nawet w czasie pandemii nie jesteśmy zwolnieni z obowiązku udzielenia pierwszej pomocy, kiedy życie lub zdrowie drugiego człowieka jest zagrożone. W obecnej sytuacji epidemiologicznej, w dobie panującej pandemii SARS-CoV-2, wirusa wywołującego chorobę COVID-19, udzielanie pierwszej pomocy to w dalszym ciągu nie tylko nasz prawny, ale i moralny obowiązek. Jak zatem w obecnej sytuacji podejść do tematu bezpieczeństwa własnego, poszkodowanego, świadków zdarzenia?

Pisaliśmy o tym nie raz i ta zasada się nie zmienia. Bez względu na okoliczności, najpierw dbamy o bezpieczeństwo własne, później świadków zdarzenia, na końcu o bezpieczeństwo poszkodowanego. W obecnej sytuacji dochodzi nam dodatkowy obszar bezpieczeństwa, o który musimy zadbać – służby ratunkowe (o czym napiszemy nieco później). O aspektach zachowania bezpieczeństwa w pierwszej pomocy pisaliśmy już we wpisie pierwsza pomoc ocena bezpieczeństwa własnego przy okazji publikacji serii artykułów dot. resuscytacja krążeniowo-oddechowa osoby dorosłej. Zachęcamy zatem do zapoznania się z artykułami.

W obecnej sytuacji epidemiologicznej bezwzględnie pierwszym krokiem, który musimy poczynić przed przystąpieniem do jakichkolwiek działań jest zebranie wstępnego „wywiadu epidemiologicznego” pisząc wprost – musimy pozyskać jak najbardziej wiarygodne informacje:

Takie informacje zdobywamy od samego poszkodowanego (o ile mamy taka możliwość), od świadków zdarzenia, od rodziny, generalnie z otoczenia. To niezwykle ważne, abyśmy pozyskali na wstępie te informacje. Dadzą one nam obraz sytuacji, będziemy wiedzieli, jak postępować z poszkodowanym, jakie odpowiednie środki bezpieczeństwa zastosować i co najważniejsze podczas wzywania służb ratunkowych będziemy mogli te informacje przekazać np. podczas rozmowy telefonicznej z dyspozytorem. Dzięki temu np. zespół ratownictwa medycznego czy inne służby ratunkowe odpowiednio przygotują się do odebrania od nas poszkodowanej osoby. Jeżeli nie znamy i nie jesteśmy w stanie wcześniej zebrać wymienionych wyżej informacji dobrą strategią będzie założenie, że osoba poszkodowana z definicji jest osobą zakażoną COVID-19. (może ona również nie wykazywać objawów zakażenia COVID-19 i być nieświadomym nosicielem).

1. Staraj się unikać kontaktu z poszkodowanym i rozmawiaj z nim z odległości minimum 1 metra.
2. Zbierając wywiad SAMPLE zadaj na wstępie pytania o objawy grypopochodne, kwarantannę, najbliższe otoczenie, kontakty z osobami w kwarantannie, wyjazdy za granicę itd.
3. Bezwzględnie stosuj środki ochrony osobistej – w działaniach pierwszo-pomocowych rękawiczki, najlepiej zakładając 2 pary (jedną parę zakładaj na drugą). Jeżeli masz możliwość stosuj maskę/maseczkę i okulary ochronne.
4. Ogranicz kontakt do minimum (jeżeli jest taka możliwość) i stosuj zabiegi wyłącznie ratujące zdrowie i życie, np. tamowanie krwotoków czy resuscytację.
5. Ogranicz ilość osób postronnych (świadków zdarzenia) lub ilość osób udzielających pierwszej pomocy (jeżeli to możliwe).

W każdej sytuacji pierwszo-pomocowej, szczególnie tej związanej z dusznością, bólem w klatce piersiowej, napadem astmy, problemem z oddychaniem, wysokimi gorączkami bezwzględnie zadbaj o profilaktykę i bezpieczeństwo własne. Zachowaj odpowiednią odległość od poszkodowanego, stosuj środki ochrony osobistej. Wzywając służby ratunkowe bezwzględnie przekaż informacje o objawach. To bardzo ważne, aby powiadomić o podejrzeniu zakażenia personel medyczny. Przekaż te informacje już na etapie rozmowy z dyspozytorem. Dzięki temu zespoły, które przybędą na miejsce odpowiednio się zabezpieczą, a w konsekwencji nie zostaną narażone na zakażenie. Brak tych informacji, nieprzekazanie ich lub zatajenie za skutkuje „wyłączeniem” zespołu ratownictwa medycznego lub innych służb z systemu i w tej sytuacji nie będą mogły udzielać pomocy innym potrzebującym.

Kampania #NieKłamMedyka #NieOkłamujMedyka.
Źródło: https://www.facebook.com/GotowiDoRatowania/

Jak prowadzić resuscytację u osób chorych na COVID-19 lub kiedy podejrzewamy u nich zakażenie koronawirusem? Przyjmujemy (jeżeli nie wynika to z wywiadu), że każdy chory z NZK (nagłe zatrzymanie krążenia) w trakcie epidemii może być zakażony.

1. Rozpoznawaj zatrzymanie krążenia na podstawie obserwacji braku oznak życia i normalnego oddechu.Nie przykładaj ucha ani policzka w pobliże ust pacjenta w celu wysłuchania lub wyczucia jego oddechu. Schemat ABC (ocena oddechu metodą „słyszę – widzę – czuję”) udrożnienie dróg oddechowych poprzez odchylenie głowy ku tyłowi, zbliżenie policzka to ust i nosa poszkodowanego i nasłuchiwanie/wyczuwanie oddechów – w obecnej sytuacji NIE OBOWIĄZUJĄ i NIE SĄ ZALECANĄ METODĄ OCENY ODDECHU. Postaraj się ocenić ruchy (unoszenie się) klatki piersiowej.
2. W razie jakichkolwiek wątpliwości co do rozpoznania zatrzymania krążenia rozpocznij uciskanie klatki piersiowej i kontynuuj je do czasu przybycia pomocy.
3. Upewnij się, czy zespół ratownictwa medycznego jest w drodze i czy otrzymał informacje zebrane w wywiadzie epidemiologicznym dot.
   COVID-19/SARS-CoV-2
4. Jeśli istnieje ryzyko zakażenia SARS-CoV-2 połóż na twarzy pacjenta ręcznik lub inną tkaninę, by zakryć jego usta i nos. Do chwili przybycia zespołu ratownictwa medycznego ogranicz się do uciskania klatki piersiowej i defibrylacji. Splecione ręce połóż na środku klatki piersiowej, a następnie wykonuj mocne i szybkie uciśnięcia. Uciskaj szybko i mocno.
5. Jeżeli jest dostępne AED – włącz urządzenie i postępuj zgodnie z instrukcjami – wczesne użycie defibrylatora znacząco zwiększa szansę pacjenta na przeżycie i jednocześnie nie zwiększa ryzyka zakażenia.

U dzieci zatrzymanie krążenia w wyniku przyczyn sercowych jest raczej mało prawdopodobne (u dzieci rzadziej niż u dorosłych przyczyną NZK są choroby układu krążenia, zawał mięśnia sercowego, udary mózgu, zatorowość płucna itd.) Najczęstszą przyczyną nagłego zatrzymania krążenia u dzieci jest natomiast ostra niewydolność oddechowa. Sprawia to, że wentylacja (oddechy ratownicze, oddechy zastępcze) zastępcza ma zasadnicze znaczenie dla przeżycia poszkodowanego pediatrycznego (dziecka). Jeśli dziecko nie oddycha prawidłowo i nikt nie podejmie żadnych czynności ratunkowych, dojdzie do zatrzymania czynności serca.

To prawda, że wykonanie oddechów ratunkowych zwiększy ryzyko przeniesienia SARS-CoV-2 na ratownika lub na dziecko. Jest ono jednak małe w porównaniu z ryzykiem niepodjęcia żadnych działań, co z pewnością doprowadzi do zgonu dziecka. Prawdopodobnie znasz dziecko, u którego doszło do pozaszpitalnego zatrzymania krążenia. W obecnej sytuacji „społecznej kwarantanny” w większości czasu opiekunowie dzieci znajdują się z nimi w domu.

W postępowaniu w pozaszpitalnym zatrzymaniu krążenia najważniejsze jest szybkie wezwanie zespołu ratownictwa medycznego oraz natychmiastowe podjęcie działań ratowniczych. Przypominamy. 5:30:2:30:2 (algorytm BLS dla osób dorosłych zmodyfikowane o pięć pierwszych oddechów ratunkowych na start) lub 5:15:2:15:2 (algorytm BLS dla osób przeszkolonych w kwalifikowanej pierwszej pomocy, PALS/ALS dla służb ratunkowych, zespołów ratownictwa medycznego).