Opaska uciskowa. Rekomendacje – jak tamować masywne krwotoki?
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Rekomendacje - jak tamować masywne krwotoki? Opaska uciskowa, czyli „staza taktyczna”. Czym jest i jak działa?
Informacja. Niniejszy art. nie traktuje o stosowaniu opasek uciskowych w ratownictwie pola walki. Syt. bojowe są szczególnymi i stosowanie w/w różni się od działań w ratownictwie cywilnym oraz w pierwszej pomocy. W niniejszym wpisie będziemy skupiać się na udzielaniu pomocy z wykorzystaniem opasek uciskowych w działaniach cywilnych.
O pierwszej pomocy w krwotoku pialiśmy szczegółowo już na naszym blogu, między innymi w artykule „pierwsza pomoc w krwotoku” (przeczytaj). Przypominamy, że masywne, w porę i skutecznie nieopanowane krwotoki, są śmiertelnie niebezpieczne i stanowią bezpośrednie zagrożenie życia. Przypominamy również, że „krwotok ma pierwszeństwo” tj. algorytm ABC (przeczytaj) w przypadku krwotoku wygląda następująco: C-ABC. Zatem najpierw tamujemy krwotoki, później cała reszta, lub robimy to symultanicznie, kiedy udzielamy pomocy w kilka osób.
„C-ABC – krwotok ma pierwszeństwo. Jeżeli udzielasz pomocy osobie poszkodowanej, u której zaobserwowałeś masywny krwotok – zacznij od jego opanowania.”
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Masywny krwotok.
Czym jest masywny krwotok? To nic innego jak dynamiczny, agresywny „upływ krwi z człowieka” Nie należy go mylić z krwawieniem, które jest bardziej jednostajne. Masywny krwotok doprowadza w bardzo krótkim czasie do wstrząsu, który nazywany jest potocznie krwotocznym (wstrząs hipowolemiczny), i w konsekwencji do śmierci osoby poszkodowanej.
„We wstrząsie hipowolemicznym dochodzi do zmniejszenie całkowitej objętości krwi krążącej, czyli utraty krwi pełnej na skutek np. krwotoku wewnętrznego lub zewnętrznego. Nazywamy go wtedy wstrząsem krwotocznym. Przy utracie około 20-25% krwi krążącej zaczynają się problemy, a przy ponad 40% utracie krwi krążącej mechanizmy kompensacyjne organizmu są niewydolne, co bez szybkich i skutecznych działań doprowadzi do śmierci w bardzo krótkim czasie.”(3)
W dzisiejszym wpisie skupimy się na dwóch ważnych aspektach w działaniach ratunkowych związanych z tamowaniem masywnych krwotoków, które bezpośrednio wynikają z najnowszych rekomendacji między innymi Europejskiej Rady Resuscytacji(1), oraz rekomendacji i wytycznych CoTCCC (5), ITLS(6) tj. wykorzystaniu opasek uciskowych.
PIERWSZA POMOC 2021. W celu zatamowania ciężkiego, zagrażającego życiu krwawienia należy zastosować bezpośredni ucisk na miejsce krwawiące oraz rozważyć założenie opatrunku hemostatycznego lub opaski uciskowej Źródło: ERC/PRC Wytyczne i rekomendacje 2021 https://www.prc.krakow.pl/wytyczne2021/rozdz8.pdf
„W celu zatamowania ciężkiego, zagrażającego życiu krwawienia należy zastosować bezpośredni ucisk na miejsce krwawiące oraz rozważyć założenie opatrunku hemostatycznego lub opaski uciskowej”
„Masywne krwawienie, będące następstwem urazu, należy do grupy tzw. przyczyn zgonów do uniknięcia (ang. preventable death). Według wytycznych TCCC (ang. Tactical Combat Casualty Care) aż 60% zgonów do uniknięcia (na polu walki) to zdarzenia śmiertelne, wynikające z masywnego krwotoku z kończyn. (4)
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Opaska uciskowa, potocznie nazywana „stazą taktyczną”
Czym jest opaska uciskowa (opaska zaciskowa)? Jak działa opaska uciskowa? Jak skuteczna jest opaska uciskowa w tamowaniu masywnych krwotoków? Czy warto, a może trzeba stosować i posiadać opaskę uciskową?
Opaska uciskowa przejęta została przez ratownictwo cywilne z rozwiązań wojskowych. Pierwotnie i po dziś dzień stosowana jest z powodzeniem w ratownictwie bojowym na polu walki. Żołnierze armii praktycznie całego świata, zgodnie z wytycznymi Taktyczno-Bojowej Opieki nad Poszkodowanym (ang. Tactical Combat Casualty Care) posiadają ten element wyposażenia jako obowiązkowy. Obecnie opaska uciskowa, jako skuteczna w walce z masywnymi krwotokami zarekomendowana jest do działań w ramach udzielania pierwszej pomocy(2) Zatem już nie tylko wojsko, nie tylko ratownictwo cywilne, ale też działania pierwszo-pomocowe wymagają znajomości skutecznego stosowania opaski uciskowej w celu tamowania masywnych krwotoków.
Opaska uciskowa. „Combat Application Tourniquet (C-A-T) Instructions” Źródło: https://www.youtube.com/watch?v=PMfEls2LC8c&t=5s&ab_channel=NorthAmericanRescue.
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Czym jest opaska uciskowa i jak działa?
To nic innego jak proste urządzenia składające się z taśmy zawierającej rzep, która złożona finalnie jest w pętlę dzięki przelotce, posiada krępulec – dzięki któremu poprzez obroty zmniejszamy obwód pętli założonej opaski, oraz posiadająca blokadę krępulca i miejsce na zapisanie godziny założenia opaski.
Opaska uciskowa poprzez swoje działanie, czyli zaciśnięcie się np. na kończynie poszkodowanego, zmniejsza (zamyka) natychmiast światło naczyń krwionośnych np. żył czy tętnic. Pisząc wprost kiedy zakładamy opaskę zaciskową na kończynę poszkodowanego, zaciskamy i „rzepujemy” pętlę oraz przekręcamy krępulec powodujemy przyciśnięcie mięśni do naczyń krwionośnych i przyciśnięcie naczyń krwionośnych do kości. Dzięki temu zabiegowi natychmiast odcinamy dopływ krwi poniżej miejsca założenia opaski uciskowej.
Opaska uciskowa. Od lewej. Opaska uciskowa SAM XT, środek – opaska uciskowa CAT w dedykowanej do przenoszenia kieszeni w zestawie z nożyczkami ratowniczymi, po prawej – opaska CAT. Źródło: GOTOWI DO RATOWANIA, szkolenia z pierwszej pomocy, kurs pierwszej pomocy – materiały własne.
„Opaska uciskowa powoduje jednoczesne “przyciśnięcie” mięśni, żył, tętnic do kości i wzajemnie do siebie, co powoduje zamknięcie światła naczyń, którymi transportowana jest krew. Nacisk opaski jest równomierny po całym obwodzie kończyny. A więc dociska i zamyka naczynia praktycznie z każdej strony. Skutkuje to całkowitym lub prawie całkowitym brakiem dopływu krwi do części kończyn znajdującej się poniżej opaski.”
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Gdzie i jak zakładamy opaskę uciskową?
Jeżeli jesteśmy w stanie zidentyfikować miejsce krwotoku (np. w przypadku „czystej amputacji urazowej lub widocznego urazu), opaskę zakładamy około 5 – 7 cm powyżej miejsca krwawienia. Jeżeli nie jesteśmy w stanie zidentyfikować miejsca krwawienia (np. mamy do czynienia z rozległym zmiażdżeniem) – opaskę zakładamy na proksymalnej części kończyn (kierunek – ku przyczepowi kończyny) – zgodnie z zasadą “wysoko i ciasno”. Zasadę „wysoko i ciasno” będziemy również stosować w warunkach ograniczonego czasu, dużego stresu, w przypadku wielu poszkodowanych jednocześnie. Opaski uciskowej nie zakładamy oczywiście na stawach – zawsze powyżej.
„Wysoko i ciasno” – w przypadku kończyn dolnych będą to uda (jak najwyżej, blisko pachwin), w przypadku kończyn górnych będą to ramiona (jak najwyżej, blisko dołów pachowych).
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Zasady zakładania opaski uciskowej.
Opaska uciskowa. Od lewej. Opaska uciskowa założona niepoprawnie. Zbyt duży luz pod opaską. Tak założona opaska będzie nieskuteczna w swoim działaniu. Jesteśmy w stanie włożyć pod opaskę nasze palce. Po prawej stronie – opaska założona ciasno i zakręcona mocno. Zadziała skutecznie. Źródło: GOTOWI DO RATOWANIA, szkolenia z pierwszej pomocy, kurs pierwszej pomocy – materiały własne.
Wirtualna kawa dla ratownika? Czemu nie!
Naszego ratowniczego bloga tworzymy z ogromną pasją i zaangażowaniem, wkładamy w nasze materiały dużo pracy starając się, by były one rzetelne. Co najważniejsze, abyś dzięki temu co właśnie czytasz wiedział lub wiedziała, jak udzielić pierwszej pomocy drugiej osobie, kiedy zajdzie taka potrzeba.
Jeśli chcesz, możesz w zamian podarować nam wirtualną kawę.
Będzie nam bardzo miło. Dziękujemy!
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Czy improwizowane opaski uciskowe są skuteczne? Czy są zamienniki opasek uciskowych?
Często w sytuacjach kryzysowych ludzie starają się wykorzystać paski, różnej maści linki, sznurki itp. Nie są to skuteczne rozwiązania i nie są rekomendowane w działaniach związanych z tamowaniem masywnych krwotoków. Ryzyko stosowania w/w jest bardzo duże właśnie poprzez znikomą skuteczność improwizowanych opasek uciskowych.
Nie nastawiajmy się również na tanie „chińskie zamienniki”, których skuteczność jest praktycznie zerowa, a jakość wykonania jest bardzo słaba. Nie stawiajmy życia i zdrowia poszkodowanego względem ceny takiego opatrunku. W tamowaniu masywnych krwotoków liczy się jakość rozwiązań i niezawodność. „chińskie bazarowe zamienniki” nie zapewniają nam ani jednego ani drugiego!
Reasumując w apteczce posiadajmy gotowe do natychmiastowego działania, atestowane rozwiązania renomowanych producentów.
„Niekontrolowane krwawienie jest powodem 30- 40% zgonów u pacjentów urazowych i jest wiodącą przyczyną potencjalnie możliwych do uniknięcia zgonów we wczesnym okresie opieki szpitalnej. Co roku na świecie umiera 2 mln ludzi z powodu wykrwawienia.”
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Dostępne gotowe rozwiązania rynkowe, na które warto postawić!
Poniżej prezentujemy trzy popularne i bardzo skuteczne rozwiązania trzech różnych producentów. Najważniejsze – poniższe opaski uciskowe są rekomendowanymi i atestowanymi rozwiązaniami. Pracujemy z nimi na co dzień i z własnego doświadczenia możemy potwierdzić ich skuteczność. Przy okazji zamieszczamy filmy instruktażowe, jak poprawnie stosować (zakładać) opaski uciskowe. Wybierając się na szkolenie z pierwszej pomocy czy kursy pierwszej pomocy rekomendujemy poszukiwanie takich szkoleń czy kursów, które w swoim programie mają bloki ćwiczeniowe dedykowane tamowaniu masywnych krwotoków właśnie z użyciem opasek uciskowych.
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Opaska zaciskowa C-A-T (Combat Application Tourniquet) od North American Rescue.
Opaska uciskowa COMBAT APPLICATION TOURNIQUET (C-A-T) Źródło: https://www.narescue.com/pre-hospital-care-ems-products/combat-application-tourniquet-c-a-t.html
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Opaska zaciskowa SAM XT od SAM Medical
Opaska uciskowa SAM XT Tourniquet. Źródło: https://www.sammedical.com/products/sam-xt-tourniquet
Opaska uciskowa, jak tamować masywne krwotoki.
Opaska zaciskowa SOFTT od TacMed Solutions
Opaska uciskowa SOF® Tourniquet. Źródło: https://tacmedsolutions.com/products/sof-tourniquet
Wirtualna kawa dla ratownika? Czemu nie!
Naszego ratowniczego bloga tworzymy z ogromną pasją i zaangażowaniem, wkładamy w nasze materiały dużo pracy starając się, by były one rzetelne. Co najważniejsze, abyś dzięki temu co właśnie czytasz wiedział lub wiedziała, jak udzielić pierwszej pomocy drugiej osobie, kiedy zajdzie taka potrzeba.
Jeśli chcesz, możesz w zamian podarować nam wirtualną kawę.
Będzie nam bardzo miło. Dziękujemy!
Z ratowniczymi pozdrowieniami,
GOTOWI DO RATOWANIA
Źródła:
(1) https://cprguidelines.eu/
(2) https://www.cprguidelines.eu/assets/other-documents/FirstAid-Infographics.pdf
(3) https://www.gotowidoratowania.pl/pierwsza-pomoc-w-krwotoku/
(4) Na Ratunek 4/17,
https://journals.indexcopernicus.com/api/file/viewByFileId/273996.pdf
(5) (CoTCCC) – Committee on Tactical Combat Casualty Care,
https://jts.amedd.army.mil/index.cfm/committees/cotccc/guidelines
(6) ITLS – International Trauma Life Support
https://books.allogy.com/web/tenant/8/books/b729b76a-1a34-4bf7-b76b-66bb2072b2a7/
https://www.deployedmedicine.com/market/11/content/87
Strona internetowa zawierająca zbiór publikacji naukowych/filmów/wykładów dla osób
z wykształceniem medycznym www.machala.infohttp://www.machala.info/…/Machala-
_W_krwotok_wojsko_2014_02_20_pelna.ppsx.
McSwain N.E., Frame S., Salomone J.P.:PHTLS: Basic and Advanced Prehospital Trauma Life Support Military Version.
Fifth Edition. Elsevier MosbyJems, 2005, USA, pp. 2-29.
szkolenia z pierwszej pomocy Wrocław, szkolenia z pierwszej pomocy dla firm Wrocław, kursy z pierwszej pomocy dla firm we Wrocławiu, pierwsza pomoc szkolenia Wrocław, kursy z pierwszej pomocy dla rodziców Wrocław, zaawansowany kurs pierwszej pomocy Wrocław, podstawowy kurs pierwszej pomocy Wrocław Szkolenie z pierwszej pomocy dla pracowników Wrocław Kurs pierwszej pomocy dla pracowników Wrocław