W maju 2025 r. Prezydent podpisał nowelizację ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, poza szeregiem zmian dotyczących Państwowego Ratownictwa Medycznego, jedną z ważnych zmian jest rozszerzenie definicji pierwszej pomocy.

Do czasu nowelizacji ustawy o PRM świadek zdarzenia, osoba udzielająca pierwszej pomocy, nie mogła w świetle prawa podać leków ratujących życie i zdrowie, które zostały wydane z przepisu lekarza, a poszkodowana osoba miała je przy sobie. W takich sytuacjach można ewentualnie było pomóc przyjąć poszkodowanemu przepisane leki, które miał przy sobie. Zatem, do tej pory w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia kuriozalnym było nie móc pomóc podając leki, które poszkodowany miał przy sobie – w sytuacjach, które tego bezwzględnie wymagały między innymi:

– reakcje anafilaktyczne tj. ostre reakcje uczuleniowe u poszkodowanych, którzy mieli przy sobie adrenalinę/epinefrynę w ampułkostrzykawce czy np.  EpiPen w postaci autostrzykawki. Leki te są niezbędne i w zasadzie jedyne, jeżeli mówimy o stanach zagrożenia życia w leczeniu nagłych przypadków ciężkich reakcji alergicznych, wstrząsu anafilaktycznego czy anafilaksji samoistnej. (Adrenalina WZF – pod koniec ubiegłego roku do Ministerstwa Zdrowia wpłynął wniosek firmy Polpharma S.A. o skrócenie obowiązywania decyzji o objęciu refundacją leku Adrenalina WZF. W rezultacie od 1 stycznia 2025 r. lek nie jest już refundowany i niedostępny w sprzedaży. Alternatywą dla wycofanej Adrenaliny WZF jest EpiPen Senior oraz EpiPen Junior)

GlucaGen, czyli preparat zawierający hormon białkowy – glukagon. Glukagon podawany jest przy silnym niedocukrzeniu tj. hipoglikemii w syt. kiedy osoba z cukrzycą typu 1 straciła przytomność. Charakterystyczny „pomarańczowy” zastrzyk osoba chorująca na hipoglikemię powinna nosić przy sobie, tak samo jak np. opaskę z informację o tym, że choruje na cukrzycę typ. 1

Do innych leków ratujących zdrowie i życie osób poszkodowanych, które będziemy mogli podać, a przewlekle chorzy mogą je mieć przy sobie należą:

Bardzo często osoby przewlekle chore mają przy sobie w/w leki wydane z przepisu lekarza. Jeżeli wiemy, jak je podać lub jesteśmy w stanie podać je zgodnie z instrukcją – nie bójmy się tego, zgodnie z nowelizacją ustawy o PRM mamy do tego prawo jako świadkowie zdarzenia, którzy udzielają pierwszej pomocy.

Po nowelizacji ustawy o PRM, świadkowie zdarzenia będą mogli nie tylko pomagać przyjmować leki, które poszkodowany ma przy sobie i zostały przepisane przez lekarza, ale będą mogli je również po prostu podać. W sytuacji, kiedy np. poszkodowany straci przytomność, a świadek zdarzenia dowie się z wcześniejszego wywiadu, że poszkodowany ma przy sobie lek ratujący życie i zdrowie – będzie mógł go podać poszkodowanemu.

Zmiana definicji pierwszej pomocy rozszerzają zatem możliwość podania poszkodowanemu przez świadka zdarzenia nie tylko leków wydawanych bez recepty, ale również leków wydawanych na receptę, dostępnych na miejscu zdarzenia – więc leków stosowanych na stałe z przepisu lekarza przez osoby przewlekle chore.

Do czasu nowelizacji ustawy o PRM opiekunowie dzieci np. nauczyciele mieli związane ręce a rodzice mieli gigantyczny problem. W sytuacji, kiedy np. dziecko zagrożone „ostrą” reakcją anafilaktyczną (uczuleniową) miało przy sobie autostrzykawkę – nauczyciel miał niejako związane ręce. Po nowelizacji ustawy o PRM i rozszerzeniu definicji pierwszej pomocy – sytuacja uległa zmianie. Na dzień dzisiejszy opiekun dziecka może i w zasadzie musi podać przewlekle choremu dziecku w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia dziecka leki, które ten ma przy sobie.

Zgodnie z polskim prawem każdy, kto widzi osobę wymagającą pomocy, jest zobowiązany do wezwania służb ratunkowych i w miarę możliwości udzielenia pierwszej pomocy. Za niedopełnienie tego obowiązku grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat. Przypominamy również, że ratowania nie należy się bać. Osoby udzielające pomocy w dobrej wierze – nawet popełniając błąd – nie ponoszą za to odpowiedzialności karnej. Sytuacja dotyczy również podaży leków ratujących zdrowie i życie, które poszkodowany ma przy sobie i zostały przepisane poszkodowanemu przez lekarza.