O wstrząsie anafilaktycznym, reakcjach uczuleniowych, alergenach i pierwszej pomocy w wymienionym stanie nagłym pisaliśmy w artykule pierwsza pomoc we wstrząsie anafilaktycznym W dzisiejszym wpisie szczegółowo opiszemy użycie automatycznego wstrzykiwacza z adrenaliną EpiPen Senior i EpiPen Junior.

Lepiej zapobiegać niż leczyć – ta maksyma w przypadku anafilaksji doskonale się sprawdza. Koniecznie jest zatem poznanie i unikanie czynników wywołujących alergię. Jeżeli wiemy, że źle zareagujemy na niektóre pokarmy np. orzeszki ziemne czy inne alergeny pokarmowe – musimy ich po prostu unikać. Nie zawsze jest to jednak możliwe, czy to chwila nieuwagi czy np. brak świadomości, czy ostatecznie przypadek (np. użądlenie owadów błonkoskrzydłych) i będziemy zagrożeni ciężkim rodzajem reakcji alergicznej – anafilaksją.

W większości przypadków reakcja anafilaktyczna jest łatwo rozpoznawalna ze względu na wystąpienie charakterystycznych dla niej objawów oraz ciężkiego stanu osoby poszkodowanej, który pogarsza się z minuty na minutę. W takiej sytuacji bezwzględnie należy pomóc osobie poszkodowanej udzielając jej pierwszej pomocy, pomóc przyjąć lek w postaci adrenaliny lub po prostu go podać. Zgodnie z nowelizacją ustawy o Państwowym Ratownictwie medycznym z maja 2025 jako świadkowie zdarzenia udzielający pierwszej pomocy – możemy podać lek ratujący życie i zdrowie – adrenalinę. Wystąpienie ciężkiej reakcji alergicznej potwierdzają między innymi następujące objawy:

W przypadku wystąpienia reakcji anafilaktycznej, domięśniowe wstrzykniecie adrenaliny jest pierwszą metodą leczenia zapobiegającego nasileniu się objawów wstrząsu anafilaktycznego. Adrenalinę należy podać jak najszybciej po wystąpieniu objawów, zanim rozwinie się anafilaksja. Adrenalina powoduje skurcz naczyń krwionośnych tym samym wzrost ciśnienia tętniczego. Dzięki temu utrzymuje się prawidłowe krążenia oraz zmniejszają się obrzęki. Dodatkowo adrenalina powoduje rozkurcz oskrzeli i ułatwia osobie poszkodowanej oddychanie.

Podanie adrenaliny za pomocą autowstrzykiwacza jest bardzo proste. Na dzień dzisiejszy nie uświadczymy już na rynku tradycyjnej ampułko strzykawki – adrenalina WZF, która została wycofana z produkcji. Osoby zagrożone anafilaksją powinny aktualnie nosić przy sobie EpiPeny w wersji Senior lub Junior. Dobrą praktyką jest posiadanie dwóch autowstrzykiwaczy, ponieważ w przypadku braku poprawy po pierwszym zastrzyku, osoby zagrożone anafilaksją powinny przyjąć po około 5 minutach drugą dawkę adrenaliny zgodnie z rekomendacjami Europejskiej Rady Resuscytacji.

EpiPen występuje w dwóch wersjach: Senior i Junior. Wersja Senior przeznaczona jest dla osób o wadze od 30kg, a wersja Junior dla osób o wadze w przedziale od 15 kg do 30 kg. Jeden i drugi EpiPen to autowstrzykiwacz różniący się jednak dawką adrenaliny (300 µg/150 µg).

Pamiętajmy „reakcja społeczna ratuje życie i zdrowie” – to od szybkiej reakcji świadka zdarzenia zależy finalnie stan osób poszkodowanych. To świadkowie zdarzenia inicjują łańcuch przeżycia będąc jego krytycznym ogniwem i zawsze będąc pierwszym ratownikiem na miejscu zdarzenia. Pierwsza pomoc w stanach nagłych takich jak wstrząs anafilaktyczny nie ogranicza się tylko do ich rozpoznania i wezwania pomocy medycznej. Pierwsza pomoc to również wszystkie interwencje i czynności na miejscu zdarzenia np. pomoc osobie przewlekle chorej w przyjęciu leków, które posiada przy sobie. Wszystkich interwencji, algorytmów i czynności ratunkowych na poziomie pierwszej pomocy nauczysz się realizując praktyczny kurs z pierwszej pomocy , kurs z pierwszej pomocy Wrocław, – to proste! a może uratować życie i zdrowie drugiego człowieka.